Zicani klasicni instrumenti - YU-MIDI Muzički Portal

mykeli · 23.05.2008, 10:46

Gudalo osim što proizvodi ton ima i zadatak da ga oblikuje – artikulira. Artikulacija se postiže raznovrsnim pokretima gudala. Najšire gledano potezi gudala mogu se svrstati u 3 grupe: tzv. ležeće, skačuće i bacane.
1. Pri izvođenju ležećih poteza gudalo se ne podiže sa žice.
2. Kod skačućih poteza gudalo više ili manje poskakuje na žici.
3. Kod bacanih se poteza gudalo bačeno na žicu odbija i ponovno vraća, obično više puta uzastopno,
uslijed sudara 2 elastična tijela.

1. U ležeće poteze spadaju: legato, détaché (čita se: detašé), martelato ili louré (čita se: luré) poznat i pod
imenom portamento.
a) Legato je potez u kojem se neprekidnim kretanjem gudala u jednom smjeru izvodi veći broj
tonova. Označava se lukom iznad tonova.
b) Détaché (franc. = odvojeno) je potez koji podrazumijeva da se svaki ton proizvodi zasebnim
potezom, tako da se i čuju kao odvojeni, ali se između njih zvuk uistinu ne prekida, jer gudalo ne
napušta žicu, niti zastaje na njoj. Za détaché ne postoji nikakva oznaka nad notama; dakle
nedostatak oznake podrazumijeva ovaj potez gudalom.
Ovisno od toga koliki se dio gudala koristi pri ovim potezima razlikuju se:
1) veliki détaché – u širokom potezu, cijelom dužinom gudala, pogodan za duže tonove i snažnu zvučnost;
2) srednji détaché – kod kojeg se u bilo kojem stupnju dinamike i obično pri kraćim tonovima gudalo kreće za
otprilike polovicu svoje dužine
3) mali détaché – u kratkim potezima, gornjom polovicom ili pri samom vrhu gudala, podesan za vrlo brzo
nizanje tonova (najčešće jednakog trajanja); redovito u tihom zvuku

c) Martelato (talijanski martello = čekić) – je potez kojim se dobivaju kratki i odsječno razdvojeni tonovi
u jačoj dinamici. Oznaka za njega je niz uspravnih klinčića (') iznad ili ispod note. Pri njegovu se
izvođenju zvuk prekida jer se gudalo za trenutak zaustavlja između 2 tona ostajući na žici. (Zvuk se
prekida jer zaustavljeno gudalo djeluje kao svojevrstan prigušivač.)
d) Louré (čita se: luré) ili portamento je svojevrsni «otežani legato». Njegova se izražajnost ostvaruje
izvjesnim podvlačenjem svakog pojedinog tona pod zajedničkim lukom. Označava se
kombinacijom točke i crtice iznad nota.

23.05.2008, 10:46	#2
mykeli Veteran Registrovan/a dana: 07.06.2005 Mjesto: Pirot Godina: 54 Postovi: 858 Downloads: 218 Uploads: 5 Rekao HVALA: 3 Zahvalili mu 22 puta u 21 Postova Instrumenti: sa dirkama...	Artikulacija Gudaca1 Gudalo osim što proizvodi ton ima i zadatak da ga oblikuje – artikulira. Artikulacija se postiže raznovrsnim pokretima gudala. Najšire gledano potezi gudala mogu se svrstati u 3 grupe: tzv. ležeće, skačuće i bacane. 1. Pri izvođenju ležećih poteza gudalo se ne podiže sa žice. 2. Kod skačućih poteza gudalo više ili manje poskakuje na žici. 3. Kod bacanih se poteza gudalo bačeno na žicu odbija i ponovno vraća, obično više puta uzastopno, uslijed sudara 2 elastična tijela. 1. U ležeće poteze spadaju: legato, détaché (čita se: detašé), martelato ili louré (čita se: luré) poznat i pod imenom portamento. a) Legato je potez u kojem se neprekidnim kretanjem gudala u jednom smjeru izvodi veći broj tonova. Označava se lukom iznad tonova. b) Détaché (franc. = odvojeno) je potez koji podrazumijeva da se svaki ton proizvodi zasebnim potezom, tako da se i čuju kao odvojeni, ali se između njih zvuk uistinu ne prekida, jer gudalo ne napušta žicu, niti zastaje na njoj. Za détaché ne postoji nikakva oznaka nad notama; dakle nedostatak oznake podrazumijeva ovaj potez gudalom. Ovisno od toga koliki se dio gudala koristi pri ovim potezima razlikuju se: 1) veliki détaché – u širokom potezu, cijelom dužinom gudala, pogodan za duže tonove i snažnu zvučnost; 2) srednji détaché – kod kojeg se u bilo kojem stupnju dinamike i obično pri kraćim tonovima gudalo kreće za otprilike polovicu svoje dužine 3) mali détaché – u kratkim potezima, gornjom polovicom ili pri samom vrhu gudala, podesan za vrlo brzo nizanje tonova (najčešće jednakog trajanja); redovito u tihom zvuku c) Martelato (talijanski martello = čekić) – je potez kojim se dobivaju kratki i odsječno razdvojeni tonovi u jačoj dinamici. Oznaka za njega je niz uspravnih klinčića (') iznad ili ispod note. Pri njegovu se izvođenju zvuk prekida jer se gudalo za trenutak zaustavlja između 2 tona ostajući na žici. (Zvuk se prekida jer zaustavljeno gudalo djeluje kao svojevrstan prigušivač.) d) Louré (čita se: luré) ili portamento je svojevrsni «otežani legato». Njegova se izražajnost ostvaruje izvjesnim podvlačenjem svakog pojedinog tona pod zajedničkim lukom. Označava se kombinacijom točke i crtice iznad nota. __________________ Procitajte pravilnik!